Brugfiguren secundair onderwijs bewijzen meerwaarde in de regio

Begin dit jaar startten in Zuid-West-Vlaanderen vijf brugfiguren secundair onderwijs op. Na anderhalve maand is duidelijk dat zij een absolute meerwaarde zijn voor de regio. De brugfiguren gaan aan de slag met jongeren en hun gezin. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met CAW Zuid-West-Vlaanderen, dat aanvullende hulpverlening aanbiedt.

In Zuid-West-Vlaanderen lopen er 24.000 leerlingen school in het secundair onderwijs. Net zoals in het lager onderwijs groeit een deel van die leerlingen op in een kwetsbare situatie. In 2022 lanceerde de Vlaamse overheid de oproep 'Plan Samenleven', waarin gemeenten voor onder meer de actie 'brugfiguren' financiering konden aanvragen. In de regio Zuid-West-Vlaanderen dienden drie gemeenten namens de regio een dossier in, met betrokkenheid van de andere 11 gemeenten.

Leerlingenmobiliteit vraagt regionale samenwerking

Voor 2023 voorzag Vlaanderen een financiering van in totaal € 298.000 voor de regio. De gemeenten zetten daar een cofinanciering van € 298.000 tegenover. Met deze middelen kon W13 een regionale pool van 4,5 VTE brugfiguren secundair onderwijs vormen, dit bovenop de bestaande brugfiguurwerking secundair onderwijs in Menen en Waregem.

De 14 gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen kiezen voor een regionale samenwerking omdat de leerlingenmobiliteit binnen de secundaire scholen dit vraagt. Bovendien kunnen door een regionale samenwerking alle gemeenten en het CAW Zuid-West-Vlaanderen beter hun expertise inzetten. De brugfiguren secundair onderwijs stemmen indien nodig af met de brugfiguren lager onderwijs en werken nauw samen met de OCMW's.

Brugfiguren bereiken ook niet-gekende gezinnen

Philippe De Coene, voorzitter W13: “In veel gemeenten in de regio zijn al brugfiguren lager onderwijs bezig. Die werking leerde ons twee zaken: er zijn veel niet gekende noden in gezinnen en via brugfiguren bereik je mensen die je anders niet bereikt, waaronder veel mensen die werken maar er met hun inkomen niet geraken maar zelf niet de stap zetten naar sociale dienstverlening.”

“Veel meer dan in het lager onderwijs trekken leerlingen secundair onderwijs bovendien naar een school in een andere gemeente. Er is in sommige gemeenten geen secundaire school of leerlingen kunnen in de secundaire school van hun gemeente een bepaalde richting niet volgen. Brugfiguren secundair onderwijs kunnen na het detecteren van noden bij leerlingen naar het OCMW of de gemeentelijke diensten van de woonplaats doorverwijzen, zodat het gezin een beroep kan doen op diensten.”

Brugfiguren in regio Menen en regio Waregem werken mobiel

Voor de regio Menen en de regio Waregem is er telkens één voltijdse brugfiguur aan de slag. Zij werken mobiel en op vraag van de scholen. Zahira Benafla is brugfiguur secundair onderwijs in de regio Menen-Wervik-Wevelgem. Zij werkt nauw samen met Roy Silverans, die brugfiguur secundair onderwijs bij Stad Menen is.

Marie De Clerck, schepen van Welzijn in Wevelgem: “In Wevelgem is er ook een brugfiguur basisonderwijs en die is zeker een meerwaarde. Een brugfiguur secundair onderwijs is dat sowieso ook. Momenteel is het wat aftasten omdat de brugfiguur secundair onderwijs bij ons nog niet zo lang bezig is. In elk geval zijn we in Wevelgem blij dat we in het regionale verhaal van brugfiguren onder de vleugels van W13 konden instappen.”

Niels Derie is brugfiguur in de regio Anzegem-Avelgem-Deerlijk-Spiere-Helkijn-Waregem-Wielsbeke-Zwevegem. Hij werkt nauw samen met Sara Vanlancker, brugfiguur secundair onderwijs bij Stad Waregem.

Joost Kerkhove, schepen van Welzijn in Waregem: “Waregem startte een aantal jaar geleden de brugfiguurwerking lager onderwijs op. Na een analyse bleek dat we zo veel meer mensen konden toeleiden naar gepaste dienstverlening. Daarom ook zijn we een anderhalf jaar geleden gestart met een brugfiguur secundair onderwijs. We wilden niet dat de brugfiguurwerking zou stoppen na het lager onderwijs. De conclusie in Waregem is dat we dankzij de brugfiguurwerkingen meer mensen structurele oplossingen voor problemen kunnen bieden, onder meer via het OCMW.”

Brugfiguren in Kortrijk aan scholen toegewezen

Voor de regio Kortrijk is er een andere aanpak voorzien: de 2,5 VTE brugfiguren secundair onderwijs zijn toegewezen aan een school in Kortrijk. Vooraf gebeurde er een rondvraag in het Kortrijkse, 11 middelbare scholen gaven toen aan een beroep te willen doen op een brugfiguur. Op basis van de noden kreeg elke brugfiguur een of meerdere scholen in Kortrijk toegewezen. Voor Harelbeke, Kuurne en Lendelede wordt gezocht naar een passende oplossing.

Els Coopman is intussen aan de slag in het Centrum Leren en Werken (CLW), Guldensporencollege Campus Engineering en OKAN. Fatima El Ghazoini is aan het werk in Athena Campus Drie Hofsteden en OKAN Drie Hofsteden. Nathalie Pinoy, die halftijds aan de slag is als brugfiguur, werkt in de school BuSO Ter Bruyninge.

Principe '1 brugfiguur - 1 gezin'

Wat betreft de plaats van tewerkstelling is er een verschil in de regio, maar dat is niet het geval voor de manier van werken: alle brugfiguren hanteren het principe '1 brugfiguur - 1 gezin', dit om te vermijden dat er verschillende brugfiguren werken binnen hetzelfde gezin. Dankzij die aanpak kan de brugfiguur het aanspreekpunt en de vertrouwenspersoon van de jongere en haar/zijn gezin zijn. Dat is nodig om op vraag én op maat van het gezin te werken. Zo kunnen zij doorverwijzen naar hulpverleners binnen en buiten de school waar de jongere naartoe gaat. Op die manier wordt er gewerkt aan een positieve schoolcarrière en krijgen jongeren kansen om volwaardig deel te nemen aan de samenleving.

CAW Zuid-West-Vlaanderen versterkt brugfiguren

Binnen de actie brugfiguren secundair onderwijs neemt CAW Zuid-West-Vlaanderen een versterkende rol op vanuit zijn expertise van het mobiel team jongeren en jongvolwassenen. Jongeren met een concrete hulpvraag kunnen rechtstreeks bij CAW-medewerkers aankloppen en hulp op maat krijgen. De brugfiguren secundair onderwijs kunnen jongeren, en indien nodig ook hun gezin, eveneens naar deze werking van het CAW doorverwijzen. CAW Zuid-West-Vlaanderen reikt tot slot ook methodieken aan rond specifieke thema's zoals puberteit (bv. Puberteit zonder spijt).

Bart Somers, Vlaams minister van Samenleven, benadrukt tot slot dat samenleven zich niet afspeelt in de Wetstraat of het parlement. “Dat gebeurt in onze wijken. In onze straten. Op onze pleintjes. Het is dáár dat we van samenleven in diversiteit een succes maken. Daar moeten we bruggen bouwen. En dat kan niemand beter dan onze steden en gemeenten. Vanuit Vlaanderen willen we onze lokale besturen ondersteunen om van samenleven in diversiteit een succes te maken. Vroeger waren er daarvoor liefst 380 projecten, steeds goedbedoeld maar al te vaak met te weinig impact. Met het Plan Samenleven gaan we voor 24 robuuste projecten die hun impact bewezen met duidelijke doelstellingen. Het project rond brugfiguren is hier een voorbeeld van.”

Quotes brugfiguren:

Nathalie Pinoy, brugfiguur secundair onderwijs in BuSO Ter Bruyninge: “De voorbije anderhalve maand heb ik een aantal keer vastgesteld dat ouders het OCMW wel kennen, maar dat ze vaak de stap niet durven te zetten om daar hulp te vragen. Indien nodig ga ik daarom de eerste keer mee met het gezin naar het OCMW. Ik merk verder dat er in het BuSO Ter Bruyninge veel vraag is naar naschoolse activiteiten. Ook voor g-sport. We bekijken nu hoe we dit kunnen regelen.”

Els Coopman, brugfiguur secundair onderwijs in het Centrum Leren en Werken (CLW), Guldensporencollege Campus Engineering en OKAN: “Ik kom regelmatig in contact met ouders die hard hun best doen en beiden werken, maar de Nederlandse taal niet machtig genoeg zijn. Daardoor vinden ze niet of heel moeilijk de weg naar gepaste dienstverlening. Als brugfiguur kan ik die mensen beter en sneller toeleiden.”

Fatima El Ghazoini, brugfiguur secundair in Athena Campus Drie Hofsteden en OKAN, schetst haar weekindeling: “Ik heb sowieso veel overlegmomenten met leerlingenbegeleiders. Leerlingen komen bij hen terecht omdat ze vaak afwezig zijn, omdat ze met hun problemen bij hen aankloppen, omdat leerkrachten vragen om een gesprek aan te gaan ... Wij gaan dan in gesprek met het gezin door bijvoorbeeld op huisbezoek te gaan. Onze sterkte is dat we zelf op pad gaan en heel laagdrempelig werken.”

“We krijgen vragen over onderwijs, maar ook over huisvesting, hulpverlening, vrije tijd, enzovoort. Als we een zicht hebben op de problemen waarmee het gezin worstelt, maken wij de brug naar diensten die kunnen helpen. Eens dat is gebeurd, volgen we het gezin nog even op. Zodra de problemen opgelost raken, laten we het gezin los. Eenmaal per week in Stad Kortrijk zitten we als brugfiguren secundair onderwijs in Kortrijk samen in het stadhuis van Kortrijk om ervaringen uit te wisselen. Zo kunnen we nog beter de match maken met verschillende diensten.”

Sara Vanlancker, brugfiguur secundair onderwijs van Stad Waregem: “Ik ben aan mijn tweede jaar als brugfiguur secundair onderwijs bezig. Als brugfiguur werk ik op twee sporen: ik bent een compagnon de route van gezinnen en zet ook projecten op in de Waregemse secundaire scholen over bijvoorbeeld beeldvorming rond armoede.”